Reinheid op het duivenhok

Dit thema is een ware twistappel in de duivenliefhebberij geworden. Er zijn hardnekkige tegenstanders van het reinigen van duivenhokken. Sommigen (meestal houders van vliegduiven) beroepen zich niet alleen op gemakzucht maar ook op principes die door anderen sterk in vraag worden gesteld. Deze fokkers zijn van mening dat de zogenaamde 'drogemestmethode' voordelen biedt op gebied van gezondheid. Deze liefhebbers, een groep aanhangers van de 'natuurmethode' beweren dat er door de opstapeling van mest afweerstoffen gevormd worden. De praktijk wijst echter uit dat een dergelijke methode een voedingsbodem is voor allerlei besmettelijke ziekten. Het is immers al lang geweten dat tegen ziekten zoals trichomoniase en coccidiose geen afweermiddelen in het organisme kunnen gevormd worden.

Zelf ben ik geducht voorstander van een strenge reinheid op het duivenhok. Ik snap niet dat we onze kroppers mooi kunnen vinden als ze in vuile hokken zitten. Daarbij de duiven bevuilen zichzelf in zulke hokken. Dit alles schept toch een beeld van slordigheid. De eerste indruk van de bezoeker zal automatisch op de vieze boel vallen en niet op de schoonheid en waarde van je kroppers. Je zult zeggen, tijdens de kweek moeten mijn duiven en bijgevolg het duivenhok er niet zo fraai uitzien. Dat is misschien waar maar de hygiëne komt in deze periode vooral ten goede aan de jonge piepers die toch o zo gevoelig zijn voor allerhande besmettingen.

Het is niet voldoende dagelijks de vieze boel op te ruimen. Van tijd tot tijd moet alles wat de duif dient, een wasbeurt te krijgen: de drinkpotten, de nestschalen, de eetbakken en de eetpotjes. Het is ook zo dat te lang op het hok verblijvende grit- en piksteenpotten vaak een echte haard van besmetting worden, vooral voor onze gespeende piepertjes, daar zij deze voorwerpen enkele dagen als zitplankjes gebruiken.

Ook de wanden, het plafond en zeker de vloer hebben wel eens een schoonmaakbeurt nodig. Men gebruikt hier best een oplossing van warm water met 10 % chloor. Bij zulke schoonmaakbeurten wordt tevens ook alle droog stof verwijderd. Dit stof is een vijand van de duif. Het irriteert de ademhalingsorganen en kan dus sommige kwalen doen ontstaan. Bovendien is stof voor de duivenliefhebber zelf niet bepaald gezond.

Het stof dat op alle mogelijke plaatsen is neergestreken, ontsiert vaak het duivenhok. Stof is een massa van zeer kleine deeltjes, droge deeltjes, gewoonlijk van verschillende oorsprong, die gemakkelijk door de luchtstroom worden meegevoerd. Het wordt ook huisstof genoemd. Het ontstaat uit natuurlijke vezels en uit menselijke en dierlijke huidschilfers. Wanneer de duiven vliegen of met de vleugels klapperen wordt het stof extra opgejaagd. Het strijkt dan neer achter hoek en kant. Hier stapelt het zich dag na dag op, tot het verwijderd wordt. Sommige liefhebbers beschikken in het duivenhok over een aparte ruimte om het voer en allerhande materiaal zoals duivenkorven, poetsmateriaal, etc. op te bergen. Ook daar ligt vaak veel stof.

Het grootste gedeelte stof kan je verwijderen door alles eens goed af te stoffen met een natte doek. Waar huisstof ligt, leeft de huisstofmijt. Deze microscopisch kleine diertjes voeden zich vooral met menselijke en dierlijke huidschilfers. Een relatief hoge vochtigheidsgraad bevordert in hoge mate hun vermenigvuldiging. In onze streken bereikt het aantal een piek in oktober - november. Daarom is vochtbestrijding zeer belangrijk. Vocht is onmiskenbaar een bevorderende factor voor de groei van schimmels en huisstofmijten. Het geeft trouwens meer kans aan coccidiose. Om vocht te verwijderen heb je een warm hok en een goede ventilatie nodig.

Huisstof kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Het prikkelt de ademhalingswegen van zowel de duif als de mens. Mensen die allergisch zijn voor de uitscheidingsproducten van huisstofmijten kunnen hun slaapkamer stofvrij maken maar het duivenhok stofvrij maken is quasi onmogelijk. Zij gaan best in behandeling bij een arts. Na een behandeling van ongeveer 2 jaar kunnen zij genezen. Je krijgt eerst wekelijks een spuitje toegediend. Na een paar maanden is dit nog maandelijks. Zelf heb ik zo'n behandeling ondergaan en heb mijn hobby gelukkig niet moeten stopzetten.

Elk droog duivenhok geeft aanleiding tot stof. Als je dan niet regelmatig je hok kuist, wordt het inderdaad een stofboel. Dit geldt als algemene regel bij de meeste sterke duivenliefhebbers. De uitwerpselen verwijder je liefst dagelijks en anders wordt aanbevolen om wekelijks een vaste poetsbeurt in te lassen. Best geef je ook maandelijks het hele hok met al zijn hebben en houden een grondige wasbeurt. Zoals eerder vermeld, meng je het schoonmaakwater met een oplossing van ongeveer 10 % chloor of javel. Deze doden namelijk heel wat ziektekiemen, onder meer de oöcysten, een tussenvorm van de coccidiose, de eitjes zou je ze kunnen noemen.

Ook allerlei parasieten, verschillende soorten luizen, teken en muggen, talloze andere vervelende, soms min of meer gevaarlijke parasieten, ratten en muizen woekeren meestal in onreine hokken zodat ik eens te meer pleit voor een maximale maar noodzakelijke hygiëne op het duivenhok.

Over ratten en muizen gesproken… Naast de vele roofdieren zoals katten, wezels, sperwers, ... heeft de duif immers nog ergere vijanden: ratten en muizen zijn vaak veel gevaarlijker voor de duif, ook al plegen zij nooit een directe aanslag op haar leven.

Gevaarlijke praktijken van ratten en muizen zijn:

• eieren stuk maken en verorberen (rat);
• nestjongen verorberen (rat);
• veel voeder vernielen (rat en muis);
• bevuiling (rat en muis);
• tyfus (= dood) overbrengen via het drinkwater (rat en muis);
• razendsnelle voortplanting van het ongedierte (rat en muis).

Typisch voor de muis:
- Zij nestelt zich in het vroege voorjaar 's nachts tussen de eieren onder de broedende duivin met gevolg dat de eieren afkoelen omdat ze bloot komen te liggen. Vaak sterft de vrucht dan af. Jonge duivinnen schrikken van dit gewroet onder hun pluimen en laten hun broedsel in de steek. Vaak is dit de reden waarom sommige koppels zonder enige zichtbare reden gestopt zijn met broeden. De muis die hiervoor verantwoordelijk is heet 'huismuis'.

Van alle knaagdieren is zij waarschijnlijk het meest bekend alhoewel de 'bruine rat' allerminst een onbekende is. Er zijn ook maar weinig dieren die zo'n verspreidingsgebied hebben. Huismuizen houden zich het liefst op in of in nabijheid van gebouwen waar voedsel opgeslagen ligt zoals onze duivenhokken (granen en zaden).

Oorspronkelijk leefden deze diertjes enkel van granen en zaden, maar tegenwoordig verorberen ze letterlijk alles wat enigszins eetbaar is. Ze hebben zich aangepast om het voedsel te eten dat het best bereikbaar is. Ze vormen ook een ware plaag in pakhuizen en op boerderijen. De grootste schade wordt aangericht door bevuiling en beschadiging van de verpakking, zodat flinke hoeveelheden voedsel verloren kunnen gaan.

Als er voldoende voedsel aanwezig is, kunnen de huismuizen zich het gehele jaar voortplanten en er worden wel vijf- tot zesmaal per jaar een aantal jongen geboren. Naast de huismuis bestaan er tal van andere soorten kleine knaagdieren die niet vijandelijk zijn voor de duif omdat zij niet op de duivenhokken verblijven. Een korte opsomming:

- De woelmuizen (ook veldmuizen genoemd): deze kleine knaagdieren onderscheiden zich van de gewone muizen door hun plompe lichaam, dikkere kop, stompe snuit en kort behaarde staart. Er zijn wel 100 soorten. Het zijn planteneters met speciale kiezen. Ze vermenigvuldigen zich echter razendsnel. De meeste soorten zijn zo groot als een gewone huismuis en zijn goede gravers. Aanmerkelijk groter dan woelmuizen zijn de woel- of waterratten die zich in waterrijke gebieden ophouden (de grootste zijn de ons bekende muskusratten). Ook zij voeden zich met wortelstokken en -knollen maar ook te velde staande knolgewassen zoals bieten, penen en dergelijke worden graag gegeten. Zij zijn dol op graven en kunnen het doorbreken van waterkeringen, die onze lage landen moeten beschermen, veroorzaken. Daarom worden zij met man en macht bestreden.

- De spitsmuizen: Er zijn meer dan 290 soorten spitsmuizen die verspreid voorkomen over de gehele wereld. Ze hebben een puntiger snuit (die onophoudelijk snuffelend in beweging is) dan gewone muizen. Spitsmuizen (insecteneters en vormen dus geen gevaar voor onze duiven) zijn echter geen familie van gewone muizen (knaagdieren). Ze zijn buitengewoon vraatzuchtig. Ze eten dagelijks één tot driemaal hun eigen gewicht aan insecten, larven, spinnen en andere ongewervelde diertjes, waar ze rusteloos jacht op maken. Eén dag zonder eten, betekent bijna zeker de dood. Het zijn dus belangrijke insectenverdelgers en zo zie je dat er toch ook nuttige muizen op de wereld rond lopen.

- Naast de bovengenoemde muizen zijn er nog verschillende, misschien minder bekende soorten zoals: de stekelmuis, de bosmuis, de dwergmuis, de hazelmuis, de eikel of tuinmuis, ... Deze soorten vormen net zoals de spitsmuis geen bedreiging voor onze duiven omdat zij zelden of nooit onze duivenhokken betreden. Zij leven in de natuur.

De bekendste ratten die een plaag kunnen vormen zijn vooral de bruine en zwarte rat. Vooral de zwarte rat is gevaarlijk. Zij zijn grote ziekteoverdragers omdat zij vaak in riolen gehuisvest zijn.

Het blijft dus zeer belangrijk dat men onafgebroken jacht maakt op ratten en muizen. Als je merkt dat er ratten of muizen het duivenhok bewonen of betreden, moet je de jacht beginnen totdat je zeker bent dat ze allemaal dood zijn. Zo alleen verzeker je jezelf, naast een goede verzorging, van een goed en wel fokseizoen. Ik ben er zeker van dat de fokresultaten zullen uitblijven in hokken waar het krioelt van deze knaagdieren. Je vangt hen best via het gewone traditionele 'valletje' of gebruikt bestrijdingsmiddelen die je bij apotheek / drogist of voederhandelaar kunt verkrijgen. Er zijn tal van anti-middelen op de markt. Succes met de vangst!